PAPALO – BOLIVIAANSE KORIANDER

Porophyllum ruderale

Papalo ook papaloquelite genoemd.

De naam Papalo komt van het woord voor vlinder in het Nahuatl dialect ” uit Centraal Mexico “papalotl”. Vlinders die graag op de bladeren rusten om te genieten van de nectar van de bloemen.

Bolivian Coriander (E), Bolivianischer Koriander (D), Coriandre bolivienne (F).

ALGEMEEN

Een plant die houdt van warmte en zon. Gezien de opwarming van de aarde de moeite om het volgend jaar uit te proberen in je moestuin of op je terras. Vanwege zijn formaat heb je maar 1 of 2 planten nodig om een volledig seizoen een smaakvol blad te krijgen.

Ondanks de naam “Boliviaanse koriander” is deze plant botanisch niet verwant aan Coriandrum sativum.

Papalo heeft een complexe smaak die bestaat uit kruidige, scherpe, plantaardige en pikante smaken. De smaak wordt vaak vergeleken met de kruidigheid van Oost-Indische kers, de bitterheid van rucola en de pittige, groene smaak van koriander vermengd met citrus, munt en komkommer. Een boeiend kruid dat je moet leren kennen.

PLANT

Papalo is een Mexicaans kruid dat bij ons als éénjarige plant groeit en het beste in volle zon staat. (dit jaar te veel regen maar misschien volgend jaar te heet!).

De Azteken gebruikten dit kruid al zeer lang nog voordat de Chinese keuken dit aromatische kruid populair maakte.

Een volgroeide plant kan manshoog (150 tot 200cm) worden, maar wordt in onze contreien in de regel een 50-80cm hoog. Het ronde, gelobde blad van 2 tot 7 cm lang heeft een uniek scherp aroma (gaat richting koriander en citroen, maar dan veel voller).

De bladeren zijn blauwgroen tot donkergroen, iets vlezig en bevatten duidelijk zichtbare olieklieren die ervoor zorgen dat de plant minder aantrekkelijk wordt voor insecten. Het is juist deze olie die de plant zijn karakteristieke smaak en geur geeft.

In de zomer kunnen er bloemen aan de top van de stengels ontstaan, maar ze blijven zeldzaam in ons Europese klimaat, behalve rond de Middellandse Zee. Ze produceren vervolgens dopvruchten die kleine en lange zwarte zaden bevatten.

Er zijn twee soorten pápalo, die beide een vergelijkbaar aroma hebben. De ene heeft soepele breedbladige bladeren en de andere is opgebouwd uit smalbladige bladeren. De smalbladige bladeren worden minder gebruikt omdat ze een zeepachtige, onaangename smaak zouden hebben.

AANKOOP/BEWAREN

Voor zover bekend wordt het kruid zelf niet in Europa aangeboden. De plant is thuis te kweken, het zaad is bij diverse zaadhandelaren – ook in ons land – verkrijgbaar.

Papalo is beschikbaar (oogstbaar) in de late lente tot de herfst, met een hoogseizoen in de zomer.

De papalo is een paar dagen houdbaar als het in een vochtige papieren handdoek wordt gewikkeld en ongewassen in de koelkast wordt bewaard maar ook in een vaasje water (zoals peterselie).

Gedroogd verliest het zijn smaak.

BEREIDINGSWIJZE

Papalo wordt voornamelijk vers gebruikt als garnering en smaakversterker, toegevoegd aan het einde van bereidingen om de unieke smaak van het kruid te behouden. Het lijkt ook sterker te worden naarmate het seizoen vordert en de plant ouder wordt.

Recepten waar koriander in gebruikt wordt kunnen goed gecombineerd worden met het kruid papalo. Gebruik er minder van dan koriander. Een derde van de hoeveelheid volstaat in de regel. Mijn voorstel : begin met een paar gehakte blaadjes en voeg meer toe als dat nodig is.

Het blad komt het best tot zijn recht wanneer het pas laat in de bereiding wordt toegevoegd, liefst zo rauw mogelijk wordt gegeten, daarom vind je in restaurants in Puebla vaak verse pápalo in een vaasje op tafel, naast het zout en de peper.

TIP

Takjes in een vaasje op tafel !!! Ze blijven lang goed, dus zeer origineel. De gasten bepalen zelf hoeveel ze op hun gerecht wensen.

Een klassieker in Puebla (Mexico) een broodje “Cemitas” waarbij Papalo gebruikt wordt als smaakmaker. Een populair broodje met gefrituurde of vette stukken rundvlees, varkensvlees of gevogelte, gelaagd met avocado, chilipepers en kaas . Je kunt dit broodje zelfs vinden in de straten van Los Angeles en New York, en andere Amerikaanse steden met Mexicaanse invloeden.

Smakelijk! Een hint voor de volgende zomer.

BRON

PADDENSTOEL-PLANT

Rungia klossii

De paddenstoelplant, ook champignonplant genoemd, wordt gekweekt om zijn aromatisch en kruidachtig blad met de verrassende paddenstoelensmaak vandaar ook zijn naam.

Zelf voor de eerste maal geteeld op mijn terras, een ware aanrader.

PLANT

De paddenstoelenplant is een meerjarig niet winterharde plant die afkomstig is uit de hooglanden van Papoea Nieuw-Guinea. Hij wordt daar op alle markten verkocht als een gewone groente.

Hij groeit langzaam, wordt +/- 30-60 cm hoog en bloeit met tweelippige lilablauwe, lavendelkleurige bloempjes.

De blaadjes zijn glanzend groen met gele markeringen/gestreept. Ze lijken ietwat op een basilicumblad.

De stengels worden vaak houtachtig en blijven langer dan een jaar staan.

VOEDINGSWAARDE

De paddenstoel-plant bevat vitamine C, β caroteen, ijzer en calcium. Het eiwitgehalte (3%) in het blad is hoger dan deze van paddenstoelen.

AANKOOP/BEWAREN

Aankoop:

De blaadjes van de paddenstoelenplant zijn niet verkrijgbaar in de handel. Best kweek je hem zelf (niet moeilijk) in je moestuin of als potplant op het terras.

Bij het oogsten kan men de plant tot 10-15 cm boven de grond afsnijden daardoor krijgt de plant de kans om weer bij te groeien.

Het blad is het hele seizoen te oogsten.

Bewaren:

Geoogste bladeren kunnen langere tijd worden bewaard in een glas water (zoals peterselie).

BEREIDINGSWIJZE

De krokante en dik-vlezige blaadjes smaken echt zoals champignons, een unieke culinaire ervaring.

Deze plant kan een mooi alternatief zijn voor mensen die niet van de paddenstoelen-, schimmeltextuur houden.

Bijzonder populair is het gebruik van de verse paddenstoelplant als garnering in salades of als garnituur op een heerlijk belegd broodje. De plant heeft een scherpe aardsmaak net als paddenstoelen wanneer rauw gegeten. Het geeft een bijzondere smaak aan het gerecht.

Heerlijk slaatje met blaadjes van de paddenstoel-plant

Verder kan men de vlezige bladeren ook net zoals spinazie verwerken, in de wok of aan een soepje toevoegen.

De paddenstoelensmaak versterkt zich zodra het wordt gekookt, daarom is het aan te bevelen de bladeren eerst op het einde van het kookproces toe te voegen.

De bloemetjes gebruikt als decoratie, zorgen ook voor een ongekende smaakverrassing.

Bron:

OESTERBLAD

Mertensia maritima

Even waan je je in de lente ondanks het huidige druilige weer. Regen en niet te koude temperaturen laten dit plantje welig groeien en bloeien. Heerlijk om te bewonderen.

Het oesterblad of oesterkruid, ook zeehyacint of blauwe zeelelie genoemd, is een meerjarige, winterharde laagblijvende vaste plant behorende tot de ruwbladigenfamilie (Boraginaceae).

Plant

Het oesterblad was aanvankelijk vrij onbekend in onze contreien tot enkele avant-garde chefs het hebben opgepikt en op ons bord brachten.

Het plantje groeit inheems in een groot verspreidingsgebied langs de kusten van het Noorden (Europa, Canada tot boven de poolcirkel).

Het is een laaggroeiende plant van slechts 20 cm hoog maar met een omtrek van 50 cm.

De plant groeit met stevige stengels met zilver-, blauwgrijze eironde bladeren.

Het bloeit van juli tot september met kleine bloemen met vijf bloembladen die verschijnen als roze knoppen wanneer ze gesloten zijn en levendig blauw kleuren wanneer ze openen. Deze roosjes hangen als kleine klokjes naar beneden. Prachtig!!

Culinair

Na wat kauwen proef je de smaak van een echte oester met een vleugje zeewier en een sterk aroma van zee en zout. Het blad bevat veel vitamine C, B6 en mineralen.

Alle delen (bladeren, bloemen, wortel) kunnen gegeten worden.

Aankoop/Bewaren

Oesterblad is het ganse jaar verkrijgbaar. Je kan het soms vinden in de gourmet sectie van de supermarkt.

Oesterblad is evenwel op zijn best als je ze vers onmiddellijk verwerkt. Een plantje in je tuin of als kuipplant op je balkon of terras is ideaal. Bedenk dat een ochtendoogst geuriger zal smaken dan deze van later op de dag geplukt.

Je kunt oesterblad een 7-tal dagen in de koelkast bewaren mits verpakt in vochtig keukenpapier ter preventie van uitdrogen.

Bereiding

Rauw kan je het oesterblad gebruiken als sla of als garnering. Even afspoelen en klaar is kees. Door zijn zachte ziltige smaak past oesterblad bij visgerechten, schaaldieren, champignons, en in het bijzonder bij komkommer.

Fijngehakt, vermengd in boter is dit blaadje een mooi vegetarisch alternatief voor gewone boter. De wat grotere blaadjes kunnen gebruikt worden om kleine hapjes te verpakken (bv. krab of garnalen)

Je kan het blaadje ook stomen: zo blijven de smaak, structuur en voedingsbestanddelen intact.

Probeer ook eens gefrituurd op 180°C als snack of bijgerecht.

De bloemen zijn eveneens eetbaar en een mooie decoratie op het bord.

De wortels kunnen worden gekookt of gewokt. (je plantje is dan ook verdwenen!)

Bron:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Oesterblad
https://www.detuinoptafel.com/oesterblad-een-smaaksensatie-van-formaat/
https://www.denoudekastanje.be/producten/plantgoed/groenten-en-vruchten/93-oesterblad-mertensia-maritima
https://www.waterwereld.nu/oesterblad.php
https://www.versvancees.nl/product/tuinkruiden/oesterblad-tuinkruiden/
https://www.marcfoods.nl/producten/zilte-groenten/oesterblad

KAASJESKRUID

Groot kaasjeskruid (Malva sylvestris) een kruidachtige plant behorend tot de kaasjeskruidfamilie (Malvaceae).

Deze plant groeit met drie- tot zevenlobbige handvormige bladen, en roze bloemen met vele samengegroeide meeldraden en vijf iets ingesneden kroonbladen met donkere strepen.

Wijdverspreid in Europa kan je deze planten terugvinden in bermen, langs wegranden en hagen. Met hun prachtige meestal lilaroze bloemetjes versieren ze de wandelpaden en de tuin en bloeien van mei tot bijna september.

De naam kaasjeskruid komt van de vorm van de aaneensluitende zaden van de vrucht (na het afvallen van de bloemblaadjes), deze lijkt op een Goudse kaas.

Er bestaan vele soorten en cultivars in Afrika en Eurazië. In Amerika, waar ze niet van nature voorkomen, wordt kaasjeskruid gezien als een invasieve soort.

Bij ons is vooral het groot kaasjeskruid terug te vinden en wat velen niet (meer) weten is dat deze kruidachtige plant ook eetbaar is.

Vroeger was deze plant in trek en gebruikt zoals spinazie. De bloemetjes zijn eveneens eetbaar en worden vaak gebruikt om thee te zetten. De bloemblaadjes zijn decoratief en smaken mild, zacht-zoet.

Het plantje bevat verscheidene vitaminen zoals Vit. A,C, B1, B2 en caroteen.

	Energie	Eiwit	Vet	Koolhydraten
100gr		4.9g	3.16g	5.43 g

Bron: Eurofir :Turkey

Bron: https://www.zucsu.com/food/kaasjeskruid/

MELKDISTEL

Wat een mooie tijd om te wandelen en dan zie je daar een mooie gekroesde melkdistel ca. 70 cm hoog. Ik kon het niet nalaten enkele jonge blaadjes te proeven en ze waren heerlijk.

Melkdistel (Sonchus) is een geslacht van kruidachtige planten uit de familie Asteraceae. Hun naam is terug te brengen tot de Oudgriekse naam somphos wat hol en zacht betekent en het Nederlandse melk omwille van het witte (zure) sap dat vrijkomt bij het breken van de stengel.

In veel gebieden worden deze planten als onkruid gezien: ze verspreiden zich snel (verspreiding van de pluisharen door de wind), ontkiemen snel en groeien snel.

Ondanks de naam is het evenwel geen distel.

Melkdistel heeft vele bijnamen: ganzendistel, hazendistel, schapendistel e.a. vermoedelijk omdat de dieren het gaarne lusten. Het wordt dan ook vaak gebruikt als veevoer.

Er worden wel 39 soorten beschreven waarvan voor ons de meest bekende eetbare soorten:

De gewone melkdistel (Sonchus oleraceus) : Hij kan tot 1,5m hoog worden met lepelvormige bladen met gladde rand. Hij bloeit van juli tot de eerste nachtvorst met gele bloemen. De stengel kan naar beneden enigzins roodgekleurd zijn die bij doorbreken een wit melksap geeft – niet giftig maar zuur. Het jonge blad is de ganse zomer eetbaar.
De gekroesde melkdistel (Sonchus asper) heeft zoals zijn reeds doet vermoeden een meer stekelige bladrand. Hij bloeit vanaf april tot juni-juli. De blaadjes zijn eetbaar tot +/- midden zomer, daarna worden ze bitter.

Melkdistel bevat mineralen en vitaminen.

	Energie	Eiwit	Vetten	Koolhydraten	Vezels
S. asper blad	25.4 kcal	2.41g	0.85g	3.63 g	3.2g
S. oleraceus	25 kcal	1.8g	0g	3.1g	2.6g

Eurofir Nieuw – Zeeland/Greece

Bereiding:

Het blad past goed in salades, maar kan ook verwerkt worden in soep, ovengerechten als lasagne of groentetaart en op een pizza. Het wordt ook gebruikt in smoothies.

Melkdistelblad kun je ook gebruiken als spinazie. Je hebt er wat meer beet aan en het smaakt een klein beetje bitter.

BIESLOOK

Voelen jullie dit ook ? Bij de aanvang van de lente dat je vingers beginnen te kribbelen. De terraspotten staan klaar om gevuld te worden.

Bieslook als potplantje, ideaal voor vensterbank, terras en tuin, is tevens een mooi kruid om mee te beginnen. Ofschoon het ganse jaar verkrijgbaar in elke supermarkt kijk ik al uit naar de bloei van deze plantjes met mooie bloemen die niet alleen prachtig zijn maar ook eetbaar en zeer decoratief. De lookachtige geur moeten wij er wel bij nemen.

Inderdaad bieslook behoort tot de look-uienfamilie. Strict genomen is bieslook dus een groente maar wordt culinair vooral als kruid gebruikt. Culinair kennen wij 3 varianten elke met zijn eigen smaak en bloemen:

Allium Schoenoprasum – het alom gekend bieslook dat op onze vensterbank staat. Het bloeit met mooie lichtpaarse, bolvormige bloemen in juni en juli. De bladeren zijn lang en hebben pijpvormige, holle stengels die een milde uiensmaak hebben.

Allium Fistulosum ook Grof Bieslook of Stengelui genoemd. De wortels bestaan uit talrijke dunne uienbolletjes. De groene delen worden als bieslook gebruikt.

Allium tuberosum of Chinees bieslook heeft een grasachtig plat blad met mooie witte bloemen met een milde knoflook-smaak. De groene delen veranderen in platte, donkergroene sprieten die als bieslook worden gebruikt.

Naast het gewone Chinese bieslook hebben wij nog:

Het “Gele Chinese bieslook” : door de teelt in het donker blijven de sprieten lichtgeel en is de smaak iets zachter (minder knoflook).

De “Bloeiende Chinese bieslook” dit zijn de bloempjes nog in de knop met hun steeltjes. Ze smaken meer naar knoflook.

VOEDINGSWAARDE:

	Energie	Eiwit	Vetten	Koolhydraten	Suikers	Vezels
Vers	60 kcal	4g	0.74g	8g	0g	2.3g
Lenteui	34 kcal	1.9g	0.4g	6.5g		2.6g
Chinees	21 kcal	1.7g	0.3g	4g		2.7g
Gedroogd	311 kcal	21.2g	3.5g	64.29g		26.2g
Stengelui	34 kcal	1.9g	0.4g	6.5g		2.4g

Bron: Nubel/Eurofir/USDA

Het is goed de stengels regelmatig af te knippen. Hoe meer je van bieslook knipt, des te beter de plant groeit! Snoeien doet groeien! Knip de sprieten ca. 2 cm boven de grond af.

Wist je dat koffiedik een goede meststof is voor bieslook ? (No waste!)

BEREIDING:

Bieslook smaakt rauw in nagenoeg elk gerecht. De blaadjes worden niet meegekookt omwille van het smaakverlies.

De pijpvormige blaadjes kan je fijn snipperen (mes of schaar) boven salades en soepen, toevoegen aan mayonaise, dipsausjes, eiergerechten, ragout. Aardappels en eieren laten zich optimaal combineren met bieslook. Ook voor kruidenboter is bieslook heerlijk.

Grof bieslook duikt op in het begin van de lente. Lijkt veel op prei, maar is fijner van samenstelling en smaak. Het parfum ligt tussen dat van bieslook en prei. Zeer fijngesneden, is het uitstekend geschikt voor het kruiden van sla en ook voor room, sauzen en vullingen.

Chinese bieslook kan je als vervanger van look gebruiken en kan meegekookt worden. Als je dus bieslook in warme gerechten wil toevoegen, gebruik dan het Chinese bieslook. Gebruik enkel de jonge dunne stengels van het bieslook, dikkere stengels kunnen soms taai worden.

De bloemstengels van de Chinese bieslook kan je ook warm verwerken: stomen, roerbakken, of in soep verwerken. Ze worden niet rauw gegeten.

Gooi de bloemen niet weg zij kunnen gebruikt worden als garnering maar zijn ook eetbaar!! Bieslook-bloemen kunnen heel, of ‘gesloopt’ en dan als kleurrijke ‘strooi-bloemetjes’, gebruikt worden voor fris-pittige decoraties. De stevige bloemstengels worden niet gegeten.

Verwar stengelui niet met lente-ui, deze behoort tot de allium cepa.

TIP:

Bieslook kan een goede vervanger zijn bij een zoutarm dieet.
Bewaar bieslook goed (luchtdicht) verpakt in je koelkast , zoniet ruik je het in de hele kast (vooral de Chinese!)
Je kan bieslook invriezen, drogen is niet aangewezen wegens smaakverlies.
Gebruik met mate, overdaad kan slapeloosheid en rustelooshied geven.

Wil je meer weten over andere kruiden en voedselproducten ga naar : www.zucsu.com

BASILICUM

Ocimum Basilicum: Basilicum of Koningskruid (Basileus = Koning)

Basilicum is de koning van mijn vensterbank.

Wat een heerlijk kruid, Mijn vensterbank bloeit! Naast de grootbladige basilicum, de roodbladige, de Thaïse, de Griekse….. en wat een smaakvariëteiten.

Persoonlijk ben ik dol op Thaïse basilicum die wat peperig en een anijs-achtige smaak heeft maar tevens hou ik van onze klassieker de grootbladige basilicum heerlijk fijngewreven in de vijzel met warme aroma’s van kruiden, kruidnagel en een lichte zoete hint.

Mits voldoende water thv. de wortel zorgt het huidige weer voor een weelderige groei Niets is mooier dan deze zelfgekweekte basilicum. Met minimale zorgen kan je het ganse seizoen genieten van deze blaadjes, en niet alleen culinair ……

Basilicum houdt ook vliegen en insecten op afstand en als je door een mug gestoken bent zal het inwrijven met een blaadje de jeuk verlichten!

Dat de jonge blaadjes meer smaakstoffen bevatten is misschien wel vanzelfsprekend maar wisten jullie dat de smaken wisselen naargelang de plaats van het blad? De punt (dus het oudste gedeelte) is rijker aan dragon en kruidnagelnuances en het jongere stengeluiteinde bevat dan weer meer eucalyptus en bloemennuances ! Probeer het eens enkele keren en je zal versteld staan omtrent de verschillen.

Wow, wat hou ik ervan om producten te leren kennen en uit te proberen.

Misschien toch nog even meegeven (wat door velen reeds geweten is): leg basilicum nooit in de koelkast want dan worden de blaadjes zwart en verdwijnt de smaak en dat thaise basilicum langer bewaard kan worden.

Zoals je vermoed, gerechten op smaak gebracht met basilicum hebben geen suikers nodig. De beste pesto met de smaak van verse basilicum maak je handmatig met de vijzel.

https://www.zucsu.com/food/basilicum/

IJSKRUID – SODAPLANT

Mesembryanthemum Crystallinum

Heerlijk weer, een lichte heerlijke lunch op het terras, meer was er niet nodig. Een bezoekje aan Concadum.

Een prachtig bordje met entrecôtevlees, fregola, allerlei groentjes gaande van bimi, courgettebloemen, courgettes… werd geserveerd. Terwijl ik alles nog aan het bewonderen was werd mijn oog aangetrokken door een prachtig kruid met prachtige doorschijnende blaasjes en…inderdaad het was ijskruid. (rechts op de foto)

Persoonlijk had ik het nog nooit geproefd en was zeer benieuwd en enthousiast dit kruid eindelijk te kunnen proeven. Heerlijk, en wat een verrassende kombinatie.!

Het ijskruid heeft zijn naam zeker niet gestolen: de blaasjes liggen als het ware als ijskristallen op de blaadjes en stengel. De smaak komt van het zout, het natriumcarbonaat dat door de onderliggende kliertjes wordt uitgescheiden. Niet verwonderlijk dat dit plantje eveneens sodaplant genoemd wordt.

De smaak is m.i. heerlijk fris, ietwat ziltig juist door dit zout en de beet is licht knapperig. Ja, een prachtige kombinatie met de overige groentjes en vlees. Zeker een gerecht om eens uit te proberen.

Indien je het kruid niet kent, is het zeker de moeite om uit te proberen. Gebruik er niet teveel van, 1 of 2 kleine takjes opdat de subtiliteit de overhand haalt op het overdadige bord. Dat maakt het verschil!

Je kan ijskruid zelf kweken, en volgens sommigen ook als kuipplant op je terras. Dit staat al zeker opgeschreven in mijn to do’s van het volgende jaar. wens je meer te weten omtrent het kruid en restaurant: www.zucsu.com